Dodane: 27 Wrzesień 2023 07:46:25 Opublikował: Piotr Kapalski
Nie tak dawno na portalu Urzędu Miasta Koła ukazała się informacja o ciekawym skrawku naszego miasta Koła, jakim jest obecnie Kaliskie Przedmieście, w obrębie ulicy księcia Józefa Poniatowskiego - o lokalnej nazwie MAZAJKA.
Dawniej, bo w latach 50- 60 XX wieku była to dzielnica, gdzie w okresie wiosenno- letnim przychodzono całymi rodzinami do lokalnego lasku na sobotnio-niedzielny wypoczynek. Skupię się jednak na genezie nazwy tej dzielnicy.
Jeszcze przed II wojną światową do 1945 roku ta znaczna część naszego miasta Koła czyli Kaliskiego Przedmieścia było własnością rodziny Mozajko. Historię tej rodziny pozostawiam historykom, natomiast zatrzymam się przy naszych bohaterach.
W informacji na portalu internauta wspomniał o dwóch braciach Mozajko. Tak, byli tacy synowie Witolda Mozajko (1861 – 1910 ) i Marianny Mozajko (1867 – 1954) a mianowicie Tytus Mozajko (1899 – 1971) i Roman Mozajko (1890 – 1971). Obaj mieli żony o imieniu Helena. Żona Tytusa żyła w latach 1906- 1992 natomiast jego brata Romana żyła w latach 1902 - 1981. Jako dorastający chłopak znałem osobiście Tytusa Mozajko i jego żonę Helenę Mozajko. W latach 50 – 60 XX wieku moja mama Walentyna prowadziła usługi krawieckie. Mieszkaliśmy wtedy w Kole na Placu Bohaterów Stalingradu 9 (obecnie Nowy Rynek) a opinia o mojej mamie jako dobrej krawcowej krążyła niemal po całym Kole. Stało się, że z usług krawieckich mojej mamy zaczęło korzystać także małżeństwo Tytusa i Heleny Mozajko.
Pamiętam jak często bywali w naszym domu. Nie wiem o czym były rozmowy, ale mama jeszcze za swojego życia wspomniała mi o nich wielokrotnie… To byli bardzo bogaci ludzie jeszcze przed wojną a Kaliskie Przedmieście to było ich prawie całe... .nie mogli mieć dzieci, bo na Tytusie Niemcy prawdopodobnie w łódzkim getcie podczas wojny prowadzili jakieś eksperymenty... to cud że on jeszcze żyje …. Informację o Mozajko uzupełniła mi moja siostra Alicja Szymczyk... Jego żona Helena pochodziła gdzieś z okolic Łodzi… Mozajkom udało się przeżyć wojnę, ale już po 1945 roku ówczesne władze miasta Koła przesiedliły ich na lokal komunalny przy dawnym placu PZPR (obecnie Stary Rynek)... Mozajkowie nie utrzymywali z nikim kontaktów, on zazwyczaj przebywał w mieszkaniu po obozowej traumie. Natomiast jego żona Helena była bardzo religijna i często w stroju łowickim uczęszczała w procesjach kościelnych niosąc chorągiew.... rodzice rozstali się z Mozajkami wkrótce po tym, jak spodobała się im jedna z moich sióstr, którą chcieli adoptować... wspomina siostra Alicja. Mozajkowie już w latach chyba 60-tych pobudowali się na ulicy Bogumiła w Kole i wkrótce bezpotomnie zmarli. A „MAZAJKA” w naszym kochanym mieście Kole przetrwała, przynajmniej w nazwie, szkoda tylko, że jedynie wśród „ STARYCH KOLAN” a wtedy iść na spacer czy na randkę do lasku na Mazajkę było bardzo modne, jeszcze w latach 70-tych XX wieku. Jakie tam były wtedy zabawy, potańcówki z okazji świąt czy to na 1 Maja, 22 Lipca czy w czerwcu na Dzień Spółdzielczości. Toteż lasek na Mazajce tętnił życiem, bo władze Koła często organizowały w nim uroczystości państwowe. Pozostała po tych latach obecnie jedynie muszla koncertowa.
Foto i tekst Ryszard Borysiewicz
na zdj. : dom, przedwojenna własność rodziny Tytusa i Heleny Mozajko (na tzw. dołku – na rogu ulic Poniatowskiego i Bogumiła)
