Dodane: 18 Czerwiec 2024 14:23:48 Opublikował: Piotr Kapalski
Spotkanie w dniu 13 czerwca 2024 roku, ostatnie przed wakacjami, było planowane już w początkach bieżącego roku. Miało to być spotkanie z wykładem o tematyce ekonomicznej, wygłoszonym przez nauczyciela akademickiego. Na spotkanie przybył zaproszony pan Paweł Felis dr hab. profesor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.
W sali licznie zgromadzeni słuchacze - przerwano rozmowy, milknie gwar. Na ekranie ukazał się napis: "Podatki - wczoraj, dziś, jutro" Paweł Felis - Instytut Finansów SGH. Wykładowca zaznaczył, że jest mu szczególnie przyjemnie spotkać się z członkami naszego stowarzyszenia. Spotkanie ma miejsce bowiem w jego rodzinnym mieście i w siedzibie LO, którego jest absolwentem. Nawiązując do tematu, zaznacza, że nie będzie to wykład w ujęciu historycznym. Będzie to spojrzenie retrospektywne, bieżące i prospektywne. W swoim wykładzie, jak zaznaczył, chce oprzeć się na ośmiu filarach. Są to: 1. Definicja podatku; 2. Cytaty, sentencje, rysunki - czyli sławni i znani o podatkach; 3. Pochodzenie podatku - hipotezy; 4. Przykłady dawnych podatków w Polsce; 5. Obecny system podatkowy - jaki jest, jaki powinien by; 6. Postawy wobec opodatkowania; 7. Behawioralny aspekt opodatkowania; 8. Przyszłość systemu podatkowego. Podatek jest zdefiniowany w art. 6 Ordynacji podatkowej.
Wykładowca przytoczył definicję oraz wyjaśnił takie pojęcia, jak podmiot i przedmiot opodatkowania, podstawa opodatkowania i stawka podatkowa oraz ulgi i zwolnienia. Z definicji prawnej wynikają cechy podatków. W tej części wypowiedzi wykładowca szczegółowo omówił cechy podatków oraz ich ekonomiczną istotę. Przy podatkach warto zapamiętać, że - podatki to indywidualna ofiara na zbiorowy cel (koncepcja opodatkowania); - podatki są jednym z najstarszych fenomenów społeczności ludzkiej; - relacja podatnik - fiskus, to jak niedopasowane małżeństwo. Po tej porcji ciekawej, ale dość skomplikowanej wiedzy nastąpił przerywnik w postaci cytatów, sentencji i rysunków (w tym niektóre na wesoło) na temat podatków i o podatkach. Były przytaczane przez wykładowcę, niektóre mogliśmy widzieć na ekranie.
Podatki wczoraj... Nawiązując do bardzo odległej przeszłości - tworzenie w tym okresie wymagało niejednokrotnie określonej pomocy, co można uznać za znamiona prymitywnego (embrionalnego) opodatkowania. Takie znamiona można także przypisać pewnym formom rabunku. Część wypowiedzi, odnośnie "podatków wczoraj" dotyczyła Polski. Zaliczyć tu można m.in. służebności łowieckie, stróżę, stacje, czopowe, podymne. Mówiąc o okresie tzw. "realnego socjalizmu" w Polsce , wykładowca zwrócił uwagę na poślednią rolę podatku, okrojenie dochodów ludności przez politykę płacową oraz cenową, na zróżnicowanie wysokości podatków ze względów podmiotowych - sektor państwowy był obciążony łagodniej od prywatnego.
Zmiany ustrojowe a także gospodarcze w Polsce przy anachronicznym, nieadekwatnym do współczesnej gospodarki rynkowej, systemie podatkowym - to przesłanki, które doprowadziły do reformy systemu podatkowego. Do tego doszedł też proces harmonizacji polskiego prawa podatkowego z prawem Unii Europejskiej. Wykładowca omówił etapy tej reformy. W latach 1989 i 1992 - CIT, w 1992r - PIT o raz w 1993r VAT i akcyza. Wymienił też obowiązujące podatki z podziałem na bezpośrednie i pośrednie. W nawiązaniu do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych omówione zostały elementy konstrukcyjne podatku, skala podatkowa oraz kwota wolna od podatku i zmniejszająca podatek.
Cele opodatkowania omówione zostały w powiązaniu z funkcjami celu państwa. Cele opodatkowanie realizowane są bowiem w konkretnych uwarunkowaniach danego kraju i zależą od funkcji celu państwa (od jego doktryny społeczno-politycznej). Co to jest system podatkowy i jaki powinien być? Tu wykładowca wyjaśnił, że system podatkowy to zespół różnych rodzajów podatków obowiązujących na obszarze kraju ' System ten powinien być: fiskalnie skuteczny, przyjazny, prosty, sprawiedliwy, neutralny. Czy taki jest? Omówione zostały zasady racjonalizacji systemu podatkowego. Przy podatkach nie sposób nie wspomnieć o tych na których są one nałożone. Szczególnie dotyczy to postaw podatników wobec opodatkowania i determinantów zachowań podatników. Temu wątkowi wykładowca poświęcił część swego wykładu. Behawioralny aspekt opodatkowania. Wykładowca wyjaśnił o wpływie na zachowania podatników cech osobowości, płci, religijności czy moralności. Szeroko zostało omówione zastosowanie ekonomii behawioralnej w funkcjonowaniu administracji publicznej w tym administracji podatkowej. Omówione zostały narzędzia ekonomii behawioralnej w administracji podatkowej i przykłady takich działań. Na zakończenie wykładowca mówił o przyszłości systemu podatkowego przypominając o możliwościach zmian systemu podatkowego (ewolucyjne, rewolucyjne). Przyszłość systemu podatkowego, to : - Podatki ekologiczne; - Opodatkowanie gospodarki cyfrowej; - Opodatkowanie maszyn i robotów; - Podatki a technologia blockchain/ sztuczna inteligencja. Na ekranie pojawił się widok zabudowy śródmieścia Warszawy (Pałac Kultury i zabudowa ościenna) i napis "Dziękuję za uwagę".
Wykładowca powiedział, że zaczynając wykład wymienił Koło - miasto, które darzy miłością bo tu się urodził, uczył, spędził młodość. Kończy wykład widokiem Warszawy. To też jego miłość - tu studiował i jest związany pracą. Członkowie naszego stowarzyszenia, którzy w czasie wykładu w ciszy, z zainteresowaniem słuchali wykładu, oklaskami podziękowali za wykład. Prezes stowarzyszenia Wiesław Czekalski i wiceprezes Małgorzata Kulas podziękowali wykładowcy i wręczyli pamiątkowy upominek wykonany w sekcji klubu. Relacja z wykładu nie oddaje w pełni treści wykładu ani atmosfery jaka była w czasie wykładu. Przekazanie w pełni treści wymagałoby większych ram przekazu i doskonalszej znajomości tematu. Atmosferę tworzyły - sposób przekazu i wspaniała reakcja na wykład słuchaczy.
Opracował Zdzisław Felis
