Jako kilkuletni chłopak pamiętam, mieszkając pod numerem 9, że już wcześnie rano budził nas, mieszkańców, turkot kół chłopskich furmanek, które zjeżdżały się na wtorkowe i piątkowe targowisko, bez względu na porę roku czy pogodę. Było ich tak wiele, że spora ich ilość zajeżdżała również na koniec ul. Asnyka, pomiędzy dawną miejską rzeźnią a rozlewnią wód mineralnych, zwaną wówczas tzw. „browarem”. Pamiętam, że często problemem dla Starówki były wiosenne roztopy i wylewy rzeki Warty, które zalewały ulicę Asnyka i inne sąsiednie ulice.
Pamiętam także taszę na tym targowisku obok kina, tzw. „tanią jatkę”, czyli tańszą w sprzedaży rąbankę mięsa, ”jak leci” – jak to wtedy mawiano. Pamiętam furmanki z beczkami pełnymi kiszonej kapusty i ogórków, a ich sokiem często częstowano nas, dzieciaków, gdy poprosiliśmy. Sprzedawano tam również sery, masło owinięte w liście łopianu lub rabarbaru, mleko prosto od krowy, śmietanę i chleb domowego wypieku, którego smak pamiętam jeszcze do dzisiaj. A i ziemniaki, gdy się je gotowało musiały popękać.
Faktem jest, że 70 lat temu na Kolskiej Starówce żyło się o wiele biedniej niż dziś. Często na kolację jadało się ziemniaki, pokrojoną cebulę, kawałek masła i trochę soli, a do tego czarną lub zbożową kawę z mlekiem. Dla nas, dzieciaków z Kolskiej Starówki, były to wtedy prawdziwe rarytasy.
Wracając do wspomnianego targowiska, można było również doświadczyć odrobiny kultury, może nie tak bliskością kina „Młoda Gwardia” ale słynnymi za to wtedy odpustowymi landszaftami, kiczowatymi obrazami, zarówno o tematyce sakralnej, jak i świeckiej. Na targowisku można było spotkać powroźnika, zachwalającego swój towar wołaniem: „Jeden za piątkę, dwa za dziesiątkę!”, czy bednarza z Kolskiej Starówki, który miał swój warsztat wyrobu beczek przy ul. Starowarszawskiej. Nierzadko natrafiało się także na Romów, którzy nagabywali przechodniów na wróżby za kilka groszy.
W letnie, słoneczne dni, za przyniesienie furmanowi wody dla konia z pobliskiej pompy otrzymywaliśmy rzadko jakieś pieniądze, ale często w zamian otrzymywaliśmy słoneczniki, pomidory, ogórki i inne produkty. To była dla nas wtedy wielka frajda, gdy można było wziąć coś do domu.
W latach 60. targowisko przeniesiono na teren obecnego parku 600-lecia, a potem na dzisiejszy plac targowy. Na targowisku przy kinie „Młoda Gwardia” 70 lat temu zazwyczaj porządku pilnowali, w duecie, sierżanci MO: Szczesiak (ksywa „Garsyja”), i Lewandowski (ksywa „Sanczo Pancza”). Czasami przyłączał się do nich sierżant MO Chmielewski.
Taką to była, dawniej przed laty, Kolska Starówka.
Foto archiwalne ze zbiorów Urzędu Miejskiego w Kole.
Tekst: Ryszard Borysiewicz
WIĘCEJ ZDJĘĆ na https://www.facebook.com/MOJEMIASTOKOLO/
