Rolą dorosłych jest wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnień oraz kształtowanie u nich czynności intelektualnych potrzebnych im w codziennych sytuacjach i w dalszej edukacji. Czynnością, która ma w tym pierwszorzędne znaczenie jest czytanie. Pozwala ono dziecku budować system wartości, zorientować się w tym, co jest dobre, a co złe. Ułatwia też rozwijanie umiejętności społecznych, które są niezbędne w poprawnych relacjach z dziećmi i dorosłymi. Książki zawierające wiedzę z różnych dziedzin pozwalają na budowanie dziecięcej wiedzy o świecie społecznym, przyrodniczym i technicznym oraz rozwijanie umiejętności prezentowania swoich przemyśleń w sposób zrozumiały dla innych.
A tymczasem....czytamy coraz mniej i coraz mniej rozumiemy z tego, o czym czytamy. Mówimy dużo, lecz nie potrafimy słuchać. Do tego kreująca biernego widza telewizja czy też gry komputerowe odciągają ostatecznie dzieci od książki.
Jak zatem zachęcić przedszkolaków do czytania i kontaktu z książką?
Można chociażby w sposób, w jaki zrobiła to pani Izabela Sochacka pracująca w Przedszkolu nr 5 z grupą 6-latków. Pani Iza przy współpracy z Filią dla Dzieci Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Kole zorganizowała wycieczkę starszaków do kolskiej książnicy. Wycieczka ta spełniła różnorodne cele edukacyjne. Aby dotrzeć do odnowionego budynku dworca kolejowego, w którym biblioteka znalazła nową lokalizację, przedszkolaki musiały pokonać znaczny odcinek drogi poznając przy tym bliżej swoje miasto. Nabywały też praktycznych umiejętności bezpiecznego uczestnictwa w ruchu pieszym i drogowym. Odwiedzając bibliotekę przedszkolaki zetknęły się z nowym dla nich miejscem, nowymi osobami. W miejscu użyteczności publicznej musiały wykazać się kulturą osobistą, opanować emocje, wejść w relacje z gospodarzami obiektu. Głównym jednak celem wycieczki było zainteresowanie dzieci książką.
Bibliotekę w nowej odsłonie otworzyła przed sześciolatkami pani Anna Pietruszka. Razem z nią przedszkolaki zgłębiały tajniki korzystania z zasobów biblioteki, odkrywały czym biblioteka różni się od księgarni i jakie możliwości stwarza czytelnikowi. Starszaki w rozmowie z panią Anią były bardzo aktywne, chętnie się wypowiadały, wyciągały wnioski odwołując się do swojej wiedzy i osobistego doświadczenia. A doświadczeń związanych z czytaniem przedszkolaki mają niemało.
Wszystko dlatego, że Przedszkole nr 5 w Kole bazując na literaturze dziecięcej, co dzień inicjuje kontakt przedszkolaków z opowiadaniami, bajkami, poezją. Literatura jest bowiem częstym punktem wyjścia do realizacji zajęć programowych, pretekstem do podejmowania zabaw, ćwiczeń, aktywności plastycznej, muzycznej, teatralnej, technicznej czy przyrodniczej. Literatura dziecięca w pracy przedszkola daje niewyczerpane możliwości. Uczy, bawi, wychowuje, inspiruje, wyjaśnia, pomaga zrozumieć, fascynuje, uruchamia wyobraźnię, doskonali uwagę i pamięć, rozwija umiejętność komunikacji z innymi, poszerza słownik. Poza tym przedszkolaki mają dobry osobisty przykład i motywację ze strony pani Izabeli Sochackiej, która jest miłośniczką czytania i innych zachęca do tego, aby po książki sięgali z ochotą dla poszerzania własnych horyzontów oraz dla czystej przyjemności.
Wizyta w Filii dla Dzieci Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej nie byłaby ważna bez bezpośredniego kontaktu z czytaniem. Razem z panią Izą przedszkolaki przeniosły się w krainę literackiej wyobraźni. Poznały w niej Astona, niezwyczajnego psa, który samotnym kamykom współczuje ich samotności, o które bezinteresownie się troszczy, i które kocha choć to tylko kamienie. Opowiadanie uczące empatii zatytułowane „Kamyki Ashtona” szwedzkiej autorki Lotty Geffenblad przeczytała sześciolatkom z teatralnym zacięciem pani Ania Pietruszka. Stosując zróżnicowaną dynamikę, barwę i intonację głosu wydobywała z kart książki postacie, zdarzenia, emocje i uczucia. Wszystko po to, aby świat literackiej fantazji zawładnął przyszłymi czytelnikami zmieniając ich spojrzenie na to, co ich otacza i aby głęboko zapadł w pamięci pomagając dorosnąć.
Nie tylko dla sześciolatków z grupy prowadzonej przez panią Izabelę Sochacką lecz dla wszystkich, dla których jest to ostatni rok w przedszkolu konieczne jest, aby rozpoczynając naukę w szkole podstawowej potrafiły m.in. interesować się czytaniem i pisaniem; być gotowymi do nauki czytania i pisania; słuchać np. opowiadań, baśni i rozmawiać o nich; interesować się książkami; zwracać się bezpośrednio do rozmówcy, starać się mówić poprawnie pod względem artykulacyjnym, gramatycznym, fleksyjnym i składniowym; umieć uważnie słuchać, pytać o niezrozumiałe fakty i formułować dłuższe wypowiedzi o ważnych sprawach; w zrozumiały sposób mówić o swoich potrzebach i decyzjach; obdarzać uwagą dzieci i dorosłych, aby rozumieć to, co mówią i czego oczekują.
Wszystkie te i wiele jeszcze innych umiejętności przedszkolaka ujętych w Podstawie Programowej dla Przedszkoli, można kształtować poprzez czytanie. Czytajmy więc dzieciom codziennie głośno włączając się w ogólnopolską kampanię „Cała Polska Czyta Dzieciom”, której patronem jest Fundacja „ABC XXI wieku” pamiętając... że nie wystarczy nauczyć czytać. Trzeba jeszcze rozbudzić w dziecku zapał i zamiłowanie do książek tak, aby czytanie stało się przyjemnością i potrzebą intelektualną. Dzieci, którym nauka przychodzi bez trudności to te, którym rodzice czytali książki od wczesnego dzieciństwa i te, których rodzice sami dużo czytają.
oprac. R. Zamelska
foto I. Sochacka
