www.kolo.pl

Historia kolskich szpitali sięga1419 r, bo około tego roku znajdujemy wzmiankę o założeniu pierwszego szpitala na terenie Koła. Usytuowany nad brzegiem Warty tuż za bramą Toruńską, obok starego mostu przy kościółku Św. Ducha. Wyposażony był przez mieszczan a kolatorami (fundatorem, patronem) był Burmistrz i radni miejscy.

Z powodu braku lekarza, chorymi oprócz księdza prebendarza opiekował się felczer zwany balwierzem. Z biegiem lat szpital stopniowo podupadał, nie tylko z braku środków, opieki, niedbalstwa ludzi, ale i częstych wylewów rzeki Warty. Te okoliczności przyczyniły się do całkowitego upadku. W  1824 r. miasto zajmuje tereny kościoła, cmentarza, szpitala i wszystkie grunty do niego należące, a budynki już doszczętnie zniszczone zostają rozebrane.

W 1866 r. cały ten teren nabywa Mścisław Ostrowski i buduje fabrykę maszyn rolniczych. Opowieści mówią, że robotnicy podczas kopania fundamentów pod budynki fabryczne znajdowali duże ilości kości.

Od 1826 do końca I wojny światowej w Kole szpitala nie było. Otworzono w czasie wojny coś, czego szpitalem nazwać nie można. Dom zdrowia dla chorych na choroby zakaźne usytuowano w domu mieszkalnym przy al. Sienkiewicza. Zaadoptowano trzy pokoje i dwa pokoiki dla personelu i kuchni bez stałej opieki lekarskiej. Nad chorymi pieczę sprawowała pielęgniarka a pomocy lekarskiej udzielał dr Białostocki. Później znany nam dr Zuchowicz. Koszty utrzymania i leczenia chorych pokrywał magistrat, w związku z tym nazywany był Szpitalem Miejskim. Funkcjonował do 1934 r., kiedy to przeniesiono go do osobnego pawilonu przy szpitalu sejmikowym w Kole. Inicjatorem tego ważnego przeniesienia ze względów sanitarnych był ówczesny starosta Edward Wilczyński.

Szpital powiatowy- sejmikowy, ten, który funkcjonuje do naszych czasów, został udostępniony dla mieszkańców naszego powiatu po I wojnie światowej. Zacznę od początku historii tego szpitala.

Dr Henryk Fiałkowski, chirurg, od 1910 rozpoczyna starania w kierunku budowy szpitala w Kole. Dzięki jego uporowi i determinacji, z jaką pukał do wszystkich drzwi, udało się wczesną wiosną 1913 r. rozpocząć budowę. Dr Fiałkowski nie tylko kołatał u władz powiatowych i gubernialnych, ale wskazywał skąd wziąć fundusze na jego budowę. Przypomniał o spieniężonym przez rząd majątku po kościółku Św. Ducha, a od władz miasta uzyskał teren pod budowę. Wiosną 1914 położono posadzki, osadzono okna i drzwi, pobudowano kostnicę i budynki gospodarcze. W lipcu należało już tylko umeblować pomieszczenia i wyposażyć w narzędzia medyczne. Na jesień zaplanowano otwarcie pięknego funkcjonalnego budynku medycznego usytuowanego w zacisznym lasku z dala od zgiełku miasta. Zaplanowane było 40 łóżek z możliwością rozszerzenia.

Niestety 1 sierpnia wybuchła wojna, szpital zajęli Niemcy wyposażając go we wszystkie potrzebne sprzęty i przez cały okres wojny wykorzystywali go jako lazaret dla swoich żołnierzy. Po wojnie dr Fiałkowski objął stanowisko dyrektora szpitala i zarządzał nim do ostatnich swoich dni tj. do 20 stycznia 1929 r.

Na koniec warto przytoczyć słowa W. Klimaszewskiego autora wspomnień o dr. Fiałkowskim i budowanym przez niego szpitalu:
„Niech więc stoi trwale i  długo ku pożytkowi m. Koła i mieszkańców całego powiatu i niech będzie pomnikiem dla dziś właśnie zmarłego ś. p. D-ra Fiałkowskiego, który był inicjatorem i bardzo czynnym człowiekiem przy budowie tego szpitala. Cześć jego pamięci!”. (pisownia oryginalna).

Tak pokrótce opisałem historię kolskich szpitali na podstawie doniesień prasowych „ABC Kolskie” i „Gazeta Kolska” z lat 1926 – 1936. Więcej szczegółów i materiałów archiwalnych jak również informacji o obsadzie lekarskiej w okresie międzywojennym  kolskiego szpitala zaprezentuję na kartach przyszłorocznego „Rocznika Kolskiego”.

Piotr Śniegocki